Karar No : 2022/UH.I-335
İçerik
Başvuruya Konu İhale:
2021/620611 İhale Kayıt Numaralı “15 Kısım Araç Kiralama Hizmet Alımı” İhalesi
Kurum Tarafından Yapılan İnceleme:
Malatya İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 23.11.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “15 Kısım Araç Kiralama Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Malatya Rota Taş. Tur. Tem. İnş. Taah. Or. Hay. Gıda Paz. San. Tic. Ltd. Şti.nin 21.01.2022 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 09.02.2022 tarih ve 6014 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.02.2022 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2022/163 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhalenin 3’üncü kısmında ihale üzerinde bırakılan İsmail Doğan ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Akıntur Taşımacılık Petrol Ürünleri Otomotiv İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan belgelerin aynı yazım ve içeriğe sahip olduğu, yazım hatalarının dahi aynı olduğu, ihale dokümanını indirdikleri ve teklif hazırladıkları IP adreslerinin aynı olduğu, dolayısıyla ortak hareket etmeleri sebebiyle anılan istekliler hakkında 4734 sayılı Kanun’un 17’nci maddesi uyarınca işlem tesis edilmesi gerektiği,
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında “Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır: …
j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Yasak fiil ve davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:
a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.
b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.
c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.
d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.
e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.
Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,
Aynı Kanun’un dördüncü kısmında yer alan “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı; belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilir.
Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir…” hükmü,
Aynı Kanun’un yine dördüncü kısmında “İsteklilerin Ceza Sorumluluğu” başlıklı 59’uncu maddesinde, “Taahhüt tamamlandıktan ve kabul işlemi yapıldıktan sonra tespit edilmiş olsa dahi, 17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlardan Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil eden fiil veya davranışlarda bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile o işteki ortak veya vekilleri hakkında Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre ceza kovuşturması yapılmak üzere yetkili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Hükmolunacak cezanın yanısıra, idarece 58 inci maddeye göre verilen yasaklama kararının bitiş tarihini izleyen günden itibaren uygulanmak şartıyla bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar bu Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan mahkeme kararıyla 58 inci maddenin ikinci fıkrasında sayılanlarla birlikte yasaklanırlar.
Bu Kanun kapsamında yapılan ihalelerden dolayı haklarında birinci fıkra gereğince ceza kovuşturması yapılarak kamu davası açılmasına karar verilenler ve 58 inci maddenin ikinci fıkrasında sayılanlar yargılama sonuna kadar Kanun kapsamında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılamaz. Haklarında kamu davası açılmasına karar verilenler, Cumhuriyet Savcılıklarınca sicillerine işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna bildirilir.
Bu Kanunda belirtilen yasak fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır. …” hükmü yer almaktadır.
Malatya İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 23.11.2021 tarihinde yapılan “15 Kısım Araç Kiralama Hizmet Alımı” ihalesine 11 isteklinin katıldığı, başvuruya konu ihalenin şikâyet edilen 3’üncü kısmında teklifinin sınır değerin altında olduğu tespit edilen İsmail Doğan ile Akıntur Taşımacılık Petrol Ürünleri Otomotiv İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’ne aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı, idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda anılan istekliler tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun görüldüğü, 06.01.2022 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin 3’üncü kısmında ihalenin İsmail Doğan üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak Akıntur Taşımacılık Petrol Ürünleri Otomotiv İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin belirlendiği, başvuru sahibinin sınır değerin üzerindeki ilk geçerli teklif sahibi olduğu anlaşılmıştır.
Başvuru sahibinin iddiaları çerçevesinde aşağıdaki tespitler yapılmıştır.
İsmail Doğan ve Akıntur Taşımacılık Petrol Ürünleri Otomotiv İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından ihale dokümanının farklı IP adreslerinden indirildiği, ancak teklif verme işlemlerinin aynı IP adresinden gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.
Ayrıca İsmail Doğan tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihalenin 3’üncü kısmında çalıştırılacak araca ilişkin Muttalip Atila ile imzalanan Malatya 5. Noterliğince düzenlenen 06.12.2021 tarihli ve 56299 yevmiye numaralı kira sözleşmesinin, Akıntur Taşımacılık Petrol Ürünleri Otomotiv İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından ihalenin 3’üncü kısmında çalıştırılacak araca ilişkin Ercan Laz ile imzalanan Malatya 5. Noterliğince düzenlenen 06.12.2021 tarihli ve 56301 yevmiye numaralı kira sözleşmesinin sunulduğu, iki istekli tarafından gönderilen üst yazıların imla ve içerik olarak büyük oranda benzediği, öte yandan İsmail Doğan tarafından ihalenin 7’nci kısmında çalıştırılacak araca ilişkin sunulan Malatya 5. Noterliğince düzenlenen 06.12.2021 tarihli ve 56300 yevmiye numaralı kira sözleşmesinde ve Akıntur Taşımacılık Petrol Ürünleri Otomotiv İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından ihalenin 3’üncü kısmında çalıştırılacak araca ilişkin sunulan Malatya 5. Noterliğince düzenlenen 06.12.2021 tarihli ve 56301 yevmiye numaralı kira sözleşmesinde kiraya veren tarafın Ercan Laz, kiralanan aracın 44AC*** plakalı Fiat marka araç, kira bedelinin aylık 400,00 TL olduğu görülmüştür.
IP adresinin internete ya da diğer herhangi bir bilgisayar ağına bağlı cihazların, ağ üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları adresleri ve kimlik numaraları olduğu, sistemde aynı IP adresine sahip birden fazla cihaz bulunmayacağı, bu çerçevede, isteklilerin e-teklif verme işlemlerinde ve benzeri diğer işlemlerinde bir teknik veri olarak IP adresinin bu özelliklerini ve kurallarını dikkate alması gerektiği anlaşılmıştır.
Bu çerçevede, İsmail Doğan ile Akıntur Taşımacılık Petrol Ürünleri Otomotiv İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından e-teklif verme işlemlerinin aynı IP adresi üzerinden gerçekleştirildiği dikkate alındığında anılan isteklilerin birbirlerine ait teklif bilgilerinden haberdar olabileceği ve bahsi geçen isteklilerin aynı ihaleye katılmalarının rekabeti ve ihale kararını etkileyebilecek davranış olduğu yönünde “kuvvetli karine” teşkil ettiği sonucuna varılmıştır. Öte yandan anılan tespite ek olarak söz konusu istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının benzer şekillerde oluşturulduğu ve açıklama kapsamında aynı araç için aynı kişi ile imzalanan ve aynı noterlikçe onaylanan kira sözleşmelerinin de sunulduğu görülmüştür. Bu itibarla ihalenin 3’üncü kısmında anılan isteklilerin 4734 sayılı Kanun’un 17’nci maddesi gereğince değerlendirme dışı bırakılmaları gerektiği anlaşılmıştır.