Teklif Dosyasıyla Birlikte T.C. Kimlik Numarasının Sunulmaması Durumunda İstekli Değerlendirme Dışı Bırakılabilir mi?
Bu çalışmamızda kamu idareleri tarafından düzenlenen bir ihaleye istekli sıfatıyla teklif hazırlayan firmaların temsile yetkili gerçek kişilerin T.C. kimlik numaralarının eksik olmasının teklifinin esasını etkileyecek nitelikte bir eksiklik olup olmadığı, bu eksiklik nedeniyle isteklilerin değerlendirme dışı bırakılıp bırakılamayacakları hususu incelenecektir.
Kamu İhale Kanununa tabi ihalelere katılan isteklilerden ihaleyi düzenleyen Kurum veya Kuluşlarca Kanun, Uygulama Yönetmelikleri ve Tebliğ hükümlerine uygun olarak ihale dokümanında belge ve bilgi istenilmekte ve kural olarak ihale komisyonlarınca bu belgelere dayalı olarak kararlar verilmektedir.
4734 sayılı Kanunun[1] “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37. maddesi;
“İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.
Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” ihale komisyonları tarafından ihaleye sunulan tekliflerin değerlendirilmesi usulü düzenlenmiştir. Buna göre belgelerde eksiklik bulunması durumunda bu eksikliğin teklifin esasını değiştirecek nitelikte olması aranmaktadır. Bu şartı taşıyan teklifler ihale komisyonlarınca değerlendirme dışı bırakılacak ve geçici teminatları irat kaydedilecek, taşımayanlar açısından ise bu eksikliğin giderilmesi yazılı olarak talep edilecektir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin[2] “Tüzel kişilerin teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 10/A maddesi;
“İhaleye katılabilmek için başvuru veya teklif dosyasında sunulması gereken, tüzel kişi aday ve isteklilerin teklif vermeye yetkili olduğu hususunda son durumu gösterir belgelere ilişkin mevzuatta geçen “tüzel kişi ortakları” ifadesinden, bu ortakların ilgisine göre ad, soyad/ticaret unvanı, T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası ile ortaklık oranları (halka arz edilen hisseler hariç); “tüzel kişilerin yönetimindeki görevliler” ifadesinden ise, teklif veya başvuru mektubu ya da sözleşmeyi imzalayanlar da dahil olmak üzere tüzel kişilikteki yönetim, temsil ve ilzama yetkili kişiler anlaşılır.” Düzenlemesiyle tüzel kişilerin teklif dosyalarıyla birlikte tüzel kişiyi temslile yetkili gerçek kişilerin T.C. kimlik numarasının sunulması gerektiğine hükmetmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliğinin “İdarelerce belgelerdeki eksik bilgilerin tamamlatılması” başlıklı 16.6. maddesinde;
“16.6.1 İhale dokümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler ve ekleri idarelerce tamamlatılmayacaktır. Ancak,
a) Geçici teminat ve teklif mektuplarının Kanunen taşıması zorunlu hususlar hariç olmak üzere, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması halinde, bu tür bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,
b) Aday ve isteklilerce sunulan ve başka kurum, kuruluş ve kişilerce düzenlenen belgelerde, belgenin taşıması zorunlu asli unsurlar dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve belgeyi düzenleyen kurum, kuruluş veya kişilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,
İdarelerce tamamlatılacaktır. Bu çerçevede, bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler, idarece ilgili kurum veya kuruluştan re’sen istenebilir. Söz konusu belgelerin aday veya istekliler tarafından tamamlatılmasının istenilmesi halinde ise bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak idarelerce aday veya isteklilere iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilecektir.
16.6.2. İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde aday veya isteklilerce sunulan belgelerin, başvuru veya ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgeler, aday veya isteklinin başvuru veya ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını tevsik etmesi halinde kabul edilecektir.
16.6.3. Bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin belgelerin yazılı olarak istenilmesi ve aday ve isteklilerce bir dilekçe ekinde sunulması gerekmektedir. İdarece belirlenen sürede eksik bilgileri tamamlamayan aday ve isteklilerin başvuruları veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve isteklilerin geçici teminatları gelir kaydedilir.
16.6.4. İlgili mevzuatına göre ihaleye katılma şartı olarak istenmesi gereken belge veya bilgilerin idarece istenmediği ve bu durumun tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edildiği hallerde, idarelerce bu tür belge veya bilgiler başvuruların ya da tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aday veya isteklilerden talep edilemeyecek ve tamamlatılamayacaktır.”
Sunulan yasal düzenlemeler göz önünden bulundurulduğunda ihaleye katılabilmek için ihaleye teklif vermeye yetkili olan şirket temsilcisine ait T.C. kimlik numarasının, başvuru veya teklif dosyasında bulunması gerekmektedir.
Nitekim Kamu İhale Kurumu birçok kararında T.C. kimlik numarasının bulunmamasının değerlendirme dışı bırakılma sebebi olduğu kanaatine varmıştır.
2018/574475 İhale Kayıt Numaralı “Serenli (Tokat) İçmesuyu İnşaatı Yapım İşi” İhalesinde değerlendirme dışı bırakılan firmanın başvurusu üzerine Kurum 2019/UY.II-168 sayılı kararında[3] “…mevzuat hüküm ve açıklamaları gereğince işbu ihalede ihaleye katılan isteklilerin sundukları belgelerde ortaklarının ad, soyad, T.C. kimlik numarası ve ortaklık oranları ile tüzel kişilikteki yönetim, temsil ve ilzama yetkili kişilerini göstermeleri gerekmektedir…” gerekçesiyle itirazen şikayet başvurusunu reddetmiştir.
2019/579904 İhale Kayıt Numaralı “İstanbul Geneli Cadde, Koru ve Yeşil Alanlardaki Ağaçların Silvikültürel Bakımı, Restorasyonu Hizmet Alım İşi” İhalesini ilgilendiren bir başka kararında Kurum, “…teklif dosyası kapsamında T.C. kimlik numarasının yer almadığının görüldüğü, dolayısıyla isteklinin teklifinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 10/A maddesi uyarınca değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna…”[4] varmıştır.
Kurum açısından şekli olarak T.C. kimlik numarasının bulunması yeterlidir nitekim 2018/680367 İhale Kayıt Numaralı “İl Müdürlüğü ve Bağlı Kuruluşların 2019 Yılı 10 Aylık Şoförlü Araç Hizmet Alım İşi” İhalesi (2, 3, 4, 5, 6, 8, 10 ve 12’nci kısım)nde şirketleri temsile yeterli gerçek kişilerin T.C. Kimlik numaralarının imza sirkülerinde bulunmasını yeterli görmüştür[5].
Ancak Danıştay bu konuda Kamu İhale Kurumundan farklı bir görüşe sahiptir. Örneğin 2018/494951 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 10Bölge Müdürlüğü Devlet Ve İl Yollarında, Rize – Artvin İllerinde Kullanılmak Üzere Emülsiyon Asfalt (Crs-2) Üretimi , (Ocak Taşından Konkasörle Kırılmış Ve Elenmiş Asfalt Mıcırı İle ) Sathi Kaplama Ve Emülsiyon Kaplama Yapılması İşi” İhalesinde değerlendirme dışı bırakılmış firmanın itirazen şikayeti Kamu İhale Kurumu tarafından, açılmış olan idari yargı davası ise Ankara 7. İdare Mahkemesi tarafından reddedilmiş olmasına karşın Danıştay 13. Dairesi 28.05.2019 tarih ve E:2019/1240, K:2019/1883 sayılı kararında “Aktarılan mevzuat ve uyuşmazlık konusu olayın birlikte değerlendirilmesinden, ihale dokümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması hâlinde, bu eksik belgelerin ve eklerinin idarelerce tamamlanmaması esas olmakla birlikte, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması hâlinde bu eksikliklerin idarelerce tamamlatılması gerekmektedir.
Bu durumda, davacı şirketin ortaklarından … T.C. kimlik numarasının teklif dosyasında yer almamasının, ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bir bilgi eksikliği olduğu anlaşıldığından, ihaleyi yapan idarece bu eksikliğin tamamlatılması yoluna gidilmesi gerekirken davacı şirketin teklifinin doğrudan değerlendirme dışı bırakılmasında ve bu hususa ilişkin yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddedilmesinde hukuka uygunluk görülmemiştir[6].” şeklindeki kararıyla T.C. kimlik numarasının eksik olmasının teklifin esasını değiştirebilecek nitelikte olmadığı, idareler tarafından tamamlatılabileceği ve değerlendirme dışı bırakılma gerekçesi olamayacağına hükmedilmiştir.
Danıştay artık yerleşik hale gelen kararlarında[7] T.C. kimlik numarasının belirtilmemesinin teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayıp sonradan tamamlanabilir bir eksiklik olduğuna vurgu yapmıştır[8].
Danıştay’ın bu tutumu nedeniyle İdare Mahkemeleri de artık T.C. Kimlik numarasının eksik olmasının teklifin esasını değiştirebilecek nitelike olmadığına hükmetmektedirler. Örneğin 2019/664254 İhale Kayıt Numaralı “Müdürlüğümüz Ve Bağlı Sağlık Tesisler İçin Malzeme Dahil Yemek Pişirme, Dağıtım Ve Sonrası Hizmet Alımı İşi” İhalesi nedeniyle itirazen şikayet yoluyla başvurulan Kamu İhale Kurumunun red kararını Ankara 14. İdare Mahkemesi 27.07.2020 tarihli ve E:2020/898 sayılı kararında “… Aktarılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, ihale dökümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması hâlinde, bu eksik belgelerin ve eklerinin idarelerce tamamlatılmaması esas olmakla birlikte, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması hâlinde bu eksikliklerin idarelerce tamamlatılması gerekmektedir.” gerekçesiyle idarenin kararını iptal etmiştir[9].
Açıklanan mevzuat, örnek olarak verilen Danıştay, İdare Mahkemesi ve Kamu İhale Kurumu kararları birlikte değerlendirildiğinde;
Son derece kazuistik bir şekilde düzenlenmiş olan ihale mevzuatına şekli ve lafzi bir yorumla bağlı kalmak kişilerin hak arama hürriyetini ve ihalelere katılımı engelleyecek nitelik arz etmektedir. Nitekim teklif dosyası içerisine T.C. kimlik numarasının bulunmaması ihale mevzuatına göre bir eksiklik olsa da bu eksiklik teklifin esasını değiştirebilecek nitelikte değildir ve idareler tarafından tamamlatılabilir niteliktedir. Bu nedenle teklif dosyasında T.C. kimlik numarasının bulunmamasının değerlendirme dışı bırakılma gerekçesi olmadığı kanaatindeyiz.
Ayrıntılı bilgi için lütfen bize ulaşın:
Avukat Tarık DEMİREL, Strazburg Caddesi No:14/14 , 06570 Çankaya, Ankara Türkiye
Telefon:
0312 231 70 68
[1] https://www.asiridusukteklif.com/4734-sayili-kamu-ihale-kanunu/
[2] https://www.asiridusukteklif.com/kamu-ihale-genel-tebligi-2/
[3] https://www.ihaledanismanligi.com.tr/2019/03/25/degerlendirme-disi-birakilma-ortaklarinin-tc-kimlik-numarasi-vergi-kimlik-numarasini-belirtir-son-durumu-gosterir-belge-sunulmamasi/
[4] Kamu İhale Kurumunun 2020/UH.I-665 sayılı Kararı için bkz. https://www.kameder.com.tr/sirket-mudurunun-tc-kimlik-numarasinin-teklif-dosyasinda-bulunmamasi-degerlendirme-disi-birakilma-sebebidir.html
[5] Kamu İhale Kurumunun 2019/UH.II-510 sayılı Kararı için bkz. https://www.kameder.com.tr/tc-kimlik-numaralari-ve-sermaye-paylarinin-ticaret-sicil-gazetesinden-baska-belgelerle-de-tevsik-edilebilecegi-hakkinda-ihale-danismanligi.html
[6] İlgili Danıştay Kararına uyan Kamu İhale Kurumunun 2019/MK-268 sayılı Kararı için bkz. https://www.kameder.com.tr/isteklinin-t-c-kimlik-numarasinin-teklif-dosyasinda-yer-almamasinin-ihale-sonucu-acisindan-teklifin-esasini-degistirecek-nitelikte-olmayan-bir-bilgi-eksikligi-olmasi-nedeniyle-idarece-bu-eksikligin.html
[7] Danıştay 13. Dairesi’nin 2019/1240 E. 2019/1883 K. sayılı kararı “ihale dokümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması hâlinde, bu eksik belgelerin ve eklerinin idarelerce tamamlatılmaması esas olmakla birlikte, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması hâlinde bu eksikliklerin idarelerce tamamlatılması gerekmektedir. Bu durumda, davacı şirketin ortaklarından…’in T.C. kimlik numarasının teklif dosyasında yer almamasının, ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bir bilgi eksikliği olduğu anlaşıldığından, ihaleyi yapan idarece bu eksikliğin tamamlatılması yoluna gidilmesi gerekirken davacı şirketin teklifinin doğrudan değerlendirme dışı bırakılmasında ve bu hususa ilişkin yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddedilmesinde hukuka uygunluk görülmemiştir.”
[8] Öykü Şanlı ve Halil Berkay Daştan, “Kamu İhale Sürecinde, Teklif Aşamasında “Eksik Bilgi Tamamlatma”, https://www.mondaq.com/turkey/government-contracts-procurement-ppp/963050/kamu-304hale-srecinde-teklif-a351amas305nda-eksik-bilgi-tamamlatma (04.09.2020).
[9] İlgili İdare Mahkemesi Kararına uyan Kamu İhale Kurumunun 2020/MK-211 sayılı Kararı için bkz. https://www.tarikdemirel.av.tr/davaci-sirketlerin-ortak-ve-yoneticilerinin-t-c-kimlik-numarasinin-teklif-dosyasinda-yer-almamasinin-ihale-sonucu-acisindan-teklifin-esasini-degistirecek-nitelikte-olmayan-bir-bilgi-eksikligi-oldugu/