Revize Birim Fiyat Nedir Ve Yapım İşlerinde Revize Birim Fiyat Nasıl Uygulanır?

Genel Olarak

Revize birim fiyat,  birim fiyatlı yapım işlerinde, teklif mektubunun ekindeki cetvelde bulunan ya da  yeni bir birim fiyat belirlenerek eklenen iş kalemlerinin miktarlarının artması sonucu ortaya çıkan yeni fiyatlara denilmektedir. Yani pozun artan miktarına göre sözleşme birim fiyatlarının yenilenmesi ve gözden geçirilmesi anlamına gelmektedir.

Revize birim fiyat yasada ya da yönetmeliklerde açıkça düzenlenmemiş olmakla birlikte miktarı artan iş kalemi fiyatının azaltılması amacıyla geliştirilen bir yöntemdir. Amacı uygulamada kötü niyetli uygulamaların önüne geçmektir. Revize birim fiyat uygulaması genellikle tip sözleşmelerin dipnotlarında kendisine yer bulmaktadır.

Tip sözleşme hükmü olarak düzenenmiş olan revize birim fiyat, miktarın artışıyla ters orantılı olarka sabit giderin azalacağı öngörüsünü kabul eder ve getirilmesindeki asıl amaç kamu yararıdır.

Teklif birim fiyatlı işlerde yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatlar esas alınarak ödeme yapılması kuralı mevcut iken, uygulama aşamasında iş kalemi miktarının sözleşmede öngörülenden daha fazla artar ise yükleniciye fazla ödeme yapılarak kamunun zarar görmesinin engellenmesi amaçlanmaktadır.

Revize Birim Fiyatın her hakedişte uygulanıp güncellenmesi gerekir.

Kamu İhale Genel Tebliği Düzenlemesi

Revize birim fiyat Kamu İhale Genel Tebliğinin “Yapım işlerinde iş kalemi miktarının değişmesi” başlıklı 52. Maddesiyle düzenlenmiştir. Buna göre;

“52.1. (Değişik ibare: 08.08.2019-30856 R.G./4. md., yürürlük: 18.08.2019) Birim fiyatlı işlerde herhangi bir iş kaleminin (sözleşmede yer alan ya da yeni fiyatla sözleşmeye dahil olan iş kalemi) miktarında, işin devamı sırasında sözleşmesinde yer alan iş kalemi için sözleşmede belirtilen iş kalemi miktarında; yeni fiyatla sözleşmeye dahil edilen iş kalemi için ise yeni fiyat oluşturulurken projesine göre tespit edilip idare tarafından onaylanan iş kalemi miktarında %20’yi aşan artışın meydana gelmesi (örnekteki gibi, bu iş kaleminde %50’lik bir artış olması halinde) ve bu toplam artışın (örnekteki gibi %50) aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini (örnekteki gibi %2,5) geçmesi halinde, artışın sözleşme bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat aşağıda gösterildiği şekilde revize edilir ve bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan (örnekteki gibi, %50-%20=%30 ‘luk kısmına) kısmına revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılır.

R  =   F  x  [ 1 – (A x F) / S ]

S  =  Sözleşme bedeli ( TL), 

(Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./13. md. yürürlük:20/10/2020) F  =  İş kaleminin birim fiyatı (TL / ….),

A  =  İş kaleminde meydana gelen toplam artış miktarı (adet, mt, m2 vb.),

R  =  Revize birim fiyat (TL / ….)

Örnek olarak; 1.000.000.-TL sözleşme bedeli üzerinden ihale edilen bir yapım işinde iş kalemi miktarının değişmesi sonucundaki revize fiyatın hesabı;

S (Sözleşme bedeli)                                       :   1.000.000.-TL

F (İş kaleminin sözleşme birim fiyatı)           :   500 TL/m3

A1 (İş kaleminin sözleşmedeki miktarı)         :   100 m3

A2 (İş kaleminin uygulamadaki miktarı)        :   150 m3

A (İş kalemindeki toplam artış miktarı)         :   150-100 = 50 m3

İş kalemindeki toplam artış yüzdesi              :   (150-100)/100 x 100 = %50 > %20

İş kalemindeki toplam artış tutarı                  :   50 x 500 =  25.000 TL

Sözleşme bedeline göre artış yüzdesi :   (25.000/1.000.000) x 100 = %2,5 > %1

Revize birim fiyat                                          : 500 x [1-(50×500)/1.000.000] = 487,50 TL/m3

52.2. (Ek madde: 30/09/2020-31260 R.G./13. md. yürürlük:20/10/2020) 52.1. maddesi uyarınca hesaplanan revize birim fiyat, o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatı geçemez. İş kalemine ait resmi analiz ve rayiçlerin bulunmaması halinde ise, bu fiyat Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dikkate alınarak hesaplanır. 

            Buna göre, (52.1) maddesinde yer alan örnekteki iş kaleminin hesaplanan revize birim fiyatının (487,50 TL/m3),

            a) İş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatın (örneğin 450 TL/m3) üzerinde olması halinde, iş kalemine ait nihai revize birim fiyat iş kaleminin resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatı olan 450 TL/m3 olarak belirlenecektir. Anılan iş kaleminde sonradan yeni iş artışları olması ve (52.1) maddesinde yer alan formüle göre hesaplanan revize fiyatın (örneğin 425 TL/m3), iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyattan (450 TL/m3) düşük olması halinde, revize birim fiyat 425 TL/m3 olarak dikkate alınacaktır. 

            b) İş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatın (örneğin 500 TL/m3) altında olması halinde, nihai revize birim fiyat 487,50 TL/m3 olarak belirlenecektir”.

Mal ve hizmet alımlarında revize birim fiyat uygulanabilir mi?

Çalışmamızın başında belirttiğimiz üzere revize birim fiyat uygulaması sadece yapım işi ihaleleri açısından uygulanmaktadır. Ortak bir yasal düzenleme bulunmaması nedeniyle mal ve hizmet alım ihalelerinde revize birim fiyat uygulanamamaktadır.

Revize birim fiyat hangi şartlar oluştuğunda uygulanabilir?

İş Yapım işi  olmalıdır

Kamu ihale Genel Tebliğinin 52. Maddesi düzenlemesi gereği revize birim fiyat sadece yapım işi ihalelerinde uygulanabilir

Teklif birim fiyatlı sözleşme olmalıdır

Revize birim fiyat uygulaması yapılabilmesi için sözleşmeinin anahtar teslimi götürü bedel sözleşme olmaması gerekir sadece birim fiyatlı sözleşmeler açısından revize birim fiyat uygulaması uygulama alanı bulabilir.

Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme ve birim fiyat sözleşmeden oluşan karma sözleşmelerde de yalnızca birim fiyat sözleşme kısmı için revize birim fiyatın hesabının yapılması gerekmektedir.

İş kalemi miktarında yüzde 20 oranını aşan bir artış oluşmalıdır

Gerçekten de revize birim fiyat uygulamasının uygulanabilmesi için iş kalemi miktarının en az yüzde 20 oranında artması gerekmektedir.

Toplam artış miktarının sözleşme bedelinin yüzde 1’ini aşması gerekir

Artış miktarının toplamının imza edilmiş olan sözleşme bedelinin en az yüzde birini aşması bir diğer şarttır.

Bahsi geçen şartların tümünün varlığı durumunda revize birim fiyat uygulaması hayata geçirilebilecektir. Revize birim fiyat iş kaleminin yüzde yirmiyi aşan kısmına uygulanabilecektir.

Yeni birim fiyatlara revize birim fiyatları nasıl uygulanacaktır?

Birim fiyatlı yapım işlerinde sadece teklif mektubunun ekinde mevcut olan cetvelde bulunan iş kalemlerine revize birim fiyat uygulanmayacağı aynı zamanda yeni birim fiyatlara da revize birim fiyat uygulanabileceğini çalışmamızın başında ifade etmiştik.

Yeni birim fiyatlara revize birim fiyatın uygulanabilmesi bu hususun tip sözleşmenin 28’nci maddesinin dipnotunda belirtildiği şekilde yapılmasını gerektirir. Dipnota göre yeni birim fiyat belirlenirken idare tarafından onaylanmış olan bir iş kalem miktarı bulunmalıdır bunun yanı sıra yeni birim fiyatın belirlenmesi aşamasında yeni birim fiyatın tahmini değeri de mutlaka belirtilmelidir.

Yeni birim fiyatın bu ayrıksı noktalarının yanı sıra ilk belirlenen miktarın yüzde yirmisinin aşılması ve artışın sözleşme bedelinin de yüzde birini geçmesi gerekir.

Revize birim fiyatların resmi birim fiyatı geçememesi kuralı

Kamu ihale genel tebliğinin 52.2 maddesi uyarınca 52.1. maddesi uyarınca hesaplanan revize birim fiyat, o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatı geçemez. İş kalemine ait resmi analiz ve rayiçlerin bulunmaması halinde ise, bu fiyat Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dikkate alınarak hesaplanır.

Bu düzenlemeye göre; revize birim fiyatın belirlenme aşamasında resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın üzerinde olmaması gerekmektedir.