İdarenin Bünyesinde Çalışan Personelden Kaynaklı Trafik Cezalarının Yüklenicinin Sorumluluğunda Olmadığı

Karar No              : 2021/UH.I-625

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2021/21470 İhale Kayıt Numaralı “Tepebaşı İlçesi Çöp Toplama, Nakli ve Kent Temizliğinde Kullanılacak Araçların Kiralanması” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Tepebaşı Belediye Başkanlığı tarafından 17.02.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tepebaşı İlçesi Çöp Toplama, Nakli ve Kent Temizliğinde Kullanılacak Araçların Kiralanması” ihalesine ilişkin olarak Zara Araç Kiralama Hizmetleri A.Ş.nin 11.02.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 16.02.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 25.02.2021 tarih ve 10063 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 25.02.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/362 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

…

2) İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde “Bu iş için istenen tüm makine, teçhizat, tesis ve ekipmanı, yardımcı malzemeleri eksiksiz, kusursuz olarak iş başında bulundurmak, yasal gerekliliklerini yerine getirmekle yükümlüdür. Bu makina ekipmanların amortisman, muayene, trafik tescil işlemleri, trafik cezaları, lastik, bakım, onarım, yedek parça, sigorta, nakil, montaj, yakıt vb. gideri Yüklenici’ye aittir.” düzenlemesine yer verildiği, ilgili maddede geçen trafik cezalarının aracı kullanan şoförün trafik kurallarına uymamasından kaynaklanacağı gibi araçların teknik kusur ve kanuni eksikliklerden de kaynaklanabileceği, araçları kullanacak olan şoförlerin işvereninin idare olduğu, dolayısıyla trafik cezalarının yükleniciye ait olmasının Türk Borçlar Kanunu’nun 400’üncü maddesine ve Teknik Şartname’nin 5.6’ncı maddesine aykırı olduğu, bu itibarla şoförün kusurundan kaynaklı doğabilecek herhangi bir sorumluluğun yükleniciye mâl edilmesinin uygun olmadığı,

Ayrıca Teknik Şartname’nin 1’inci maddesinde araçların çalışacağı görev alanının belirtildiği, ancak ilgili Şartname’nin 6.8’inci maddesinde ise araçların şehir dışında görevlendirileceğinin belirtildiği, bu iki madde arasında çelişki olduğu,

…

Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

 İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Tepebaşı İlçesi Çöp Toplama, Nakli ve Kent Temizliğinde Kullanılacak Araçların Kiralanması işi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Mikarı:

Toplam 9 kalemden oluşan 9 ay süreli kent temizlik işi için araç kiralama hizmet alımı yapılacaktır. Personel çalıştırılmayacaktır.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: 51(ellibir) mahalle ve 40(kırk) yeni mahalle statüsüne alınan kırsal yerleşim yeri” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, vergi ( KDV Hariç), resim ve harç giderleri, teklif edilecek fiyata dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Bu iş için istenen tüm makine, teçhizat, tesis ve ekipmanı, yardımcı malzemeleri eksiksiz, kusursuz olarak iş başında bulundurmak, yasal gerekliliklerini yerine getirmekle yükümlüdür. Bu makina ekipmanların amortisman, muayene, trafik tescil işlemleri, trafik cezaları, lastik, bakım, onarım, yedek parça, sigorta, nakil, montaj, yakıt vb. gideri Yüklenici’ye aittir.

Teknik şartnamede belirtilen araç giydirme maliyetleri teklif fiyata dahil olacaktır.

Araç takip sistemi ve navigasyon giderleri ve her türlü masrafları yükleniciye ait olacaktır.

İhale konusu işin teknik şartnamede belirtilen tüm giderler yüklenici tarafından karşılanacak ve teklif fiyata dahil edilecektir. 

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “İhalenin Konusu” başlıklı 1’inci maddesinde “Tepebaşı Belediyesi sınırları dâhilindeki mahalleler ve yerleşim birimleri ile okullar, resmi kurumlar, boş arsalar, özel işyerleri, sanayi siteleri ve pazar yerlerinden kaynaklanan evsel katı atıkların uygun araçlar ile toplanarak Seyitgazi yolu üzerindeki Düzenli Depolama Alanına, hafriyat atıklarının ise Büyükşehir Belediyesi Hafriyat Döküm Sahasına nakli ile Tepebaşı Bölgesi’ndeki muhtelif cadde ve sokakların, orta refüjlerin, çevre yolunun kavşaklarının, yaya kaldırımlarının, bordür diplerinin, Porsuk kenarı, sahil boyunun makineler ile temizlenmesi sonucunda oluşan atıkların çöp deponi sahasına nakli için gerekli araç ve iş makinelerinin kiralanması işi.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Araçlarda Aranacak Şartlar ve Ekipmanlar” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.1. Yüklenici yürürlükteki mevzuat gereği ve resmi makamların zorunlu kıldığı belgeleri (YETKİ BELGELERİ) bulundurmak ve İdareye sunmakla yükümlüdür. Bu belgelerin eksikliğinden doğan her türlü cezalar ve sorumluluklar yükleniciye ait olacaktır.

3.2. Araçlar; 237 Sayılı Taşıt Kanunu, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu, Karayolları Trafik Yönetmeliği ve Karayolu Taşıma Yönetmeliğine uygun olacaktır. Bu kanun ve yönetmenlikler gereği oluşacak her türlü sorumluluk Yükleniciye ait olacaktır.

3.3. Araçlarda; Kara Yollan Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümleri gereğince bulundurulması zorunlu tüm malzemeler (takoz, çekme halatı, ilk yardım çantası, yangın söndürme cihazı, reflektör, yedek lastik, kriko, bijon anahtarı v.s.) ve paspas (ön ve arka) bulundurulacaktır. Km. saati, ısıtma ve havalandırma ve soğutma tesisatları faal olacaktır. Lastikler, kullanıma ve standartlara uygun vaziyette olacak ve lastikler İdarenin isteği halinde yüklenici tarafından derhal değiştirilecek, İdarenin isteği ile Kış ve Yaz koşullarına uygun lastikler kullanılacaktır. Aksi durumda karşılaşılacak olan tüm olumsuzluklardan Yüklenici sorumlu olup, İdare hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Ayrıca; Mevzuatın bulundurulmasını ön gördüğü tüm bilgi, belgeler (2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve hükümleri gereği yapılacak kontrollerde araçlarda bulunması yasal olarak zorunlu olan tüm belgelerin, gereçlerin (tescil belgeleri, ruhsat, takoğraf cihazları, D ve K belgeleri vb.)) bulundurulacaktır. Aksi durumda karşılaşılacak olan fiim olumsuzluklardan Yüklenici sorumlu olup, İdare hiçbir şekilde sorumlu tutulmayacaktır. Bu maddede sayılan bilgi, belge ve malzemelerin eksikliğinden kaynaklanan İdarenin sorumlu tutulabileceği her türlü ceza, üçüncü kişiler dâhil tazmin mükellefiyeti Yükleniciye rücu edilecektir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Yüklenicinin Sorumlulukları ve Uyacağı Hususlar” başlıklı 5’inci maddesinde “5.4. Yüklenici tarafından temin edilen araçların 3. kurum, kuruluş ve şahıslara karşı olan sorumlulukları İdareyi bağlamaz.

5.5. Yüklenici, çalıştırmayı taahhüt ettiği araçların motorlu taşıt vergisi, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre yapılmaları zorunlu olan zorunlu trafik sigortası ve koltuk sigortaları vb. yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Araçlarla ilgili trafik, sigorta, vergi vb. yasal sorumlulukların Yüklenici tarafından zamanında yerine getirilmemesi halinde meydana gelebilecek her türlü sorumluluk Yükleniciye ait olacaktır. Ayrıca bu eksikliklerden dolayı Trafik, Maliye vb. kuramların uygulayacağı cezalar Yüklenici tarafından ödenecektir. Bu teknik şartnamenin gerektirdiği ve maliyet unsuru olan her türlü harcama yüklenicinin teklif ettiği sözleşme bedeline dâhil olduğu kabul edilecek ve yüklenici tarafından karşılanacaktır.

5.6. Araçların İdarenin hizmetinde kullanılması sırasında teknik kusur, kanuni eksiklik vb. dolayı meydana gelen maddi hasarlı, ölüm, yaralanma veya maluliyete sebebiyet verecek kazalar neticesinde ortaya çıkan bedeni, maddi ve manevi sair her türlü zarar ve hasarlar ile tazminat taleplerinden, Yüklenici sorumlu olacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Cezalar” başlıklı 6’ncı maddesinde “6.8. Araçların şehir içindeki veya şehir dışındaki görevlendirilmelerinde, araçların ilgili mevzuata uygun olmamasından doğan trafik cezalan yükleniciye ait olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İtirazen şikâyete konu olan işin çöp toplama, nakli ve kent temizliğinde kullanılacak araçların kiralanması işi olduğu ve iş kapsamında personel çalıştırılacağına ilişkin bir düzenlemenin bulunmadığı görülmüştür.

İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde trafik cezalarının yüklenicinin sorumluluğunda olduğunun düzenlendiği, ayrıca Teknik Şartname’nin 3’üncü maddesinde ilgili mevzuatları gereği araçların taşıması gereken yükümlülüklerin yüklenici tarafından yerine getirilmesi gerektiği ve Teknik Şartname’nin 5.6’ncı maddesinde de araçların idarenin hizmetinde kullanılması sırasında teknik kusur, kanuni eksiklik vb. hususlardan meydana gelen maddi hasar, ölüm, yaralanma veya maluliyete sebebiyet verecek kazalar neticesinde ortaya çıkan bedeni, maddi ve manevi sair her türlü zarar ve hasarlar ile tazminat taleplerinin yüklenicinin sorumluluğunda olduğu görülmüştür.

Ayrıca Teknik Şartname’nin 1’inci maddesinde işin Tepebaşı Belediyesi sınırları dâhilinde olduğunun belirtildiği, anılan Şartname’nin 6.8’inci maddesinde ise araçların şehir içindeki veya şehir dışındaki görevlendirilmelerinde, ilgili mevzuata uygun olmayan araçlara verilen trafik cezalarının yüklenicinin sorumluluğunda olduğu belirtilmiştir.

İdare tarafından şikâyete verilen cevap yazısında ise; İdari Şartname’nin 2’nci maddesi ve Teknik Şartname’nin 1’inci maddesinde yer alan düzenlemelerden ihale konusu işin çöp toplama, nakli ve kent temizliğinde kullanılacak araçların kiralanması ve iş kapsamında kullanılacak diğer gereçlerin temini işi olduğunun ve yüklenici tarafından personel çalıştırılmayacağının anlaşıldığı, Teknik Şartname’de hizmetin ifasında kullanılacak araçlardan kaynaklı teknik kusur ve kanuni eksiklik, vergi borcu vb. kaynaklı ceza ve sorumluluğun yükleniciye ait olduğunun düzenlendiği, ihale dokümanında sürücü hatalarından kaynaklı cezaların yükleniciye ait olduğunu belirten açık bir düzenlemenin yer almadığı, araç sürücüsünün idare tarafından temin edileceği ve bu durumda da araç sürücülerinin eylemlerinin idarenin sorumluluğunda olduğu, İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde sayılan giderler arasında yer alan trafik cezalarının sürücü kaynaklı değil araç kaynaklı cezaların anlaşılması gerektiği,

Ayrıca Teknik Şartname’nin 1’inci maddesinde ihale işin konusu işin gerçekleştirileceği yerin Tepebaşı Mahallesi içerisinde olduğunun belirtildiği, Tepebaşı Mahallesi sınırları içerisinde birçok yerleşim alanın mevcut olduğu, araçların farklı yerleşim yerlerinde görevlendirilebileceği, araçların Teknik Şartname’de belirtilen çalışma sürelerine göre çalıştırılacağı belirtilmiştir.

Yapılan inceleme neticesinde; İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde trafik cezalarının yükleniciye ait olduğu ve Teknik Şartname’nin 5.6’ncı maddesinde ise araçların idarenin hizmetinde kullanılması sırasında teknik kusur, kanuni eksiklik vb. hususlardan dolayı her türlü zarar ve hasarın yükleniciye ait olduğu hususları ile ihale konusu iş kapsamında personel çalıştırılmayacağı hususu bir arada değerlendirildiğinde; ilgili düzenlemelerden idarenin bünyesinde çalışan personelden kaynaklı trafik cezalarının yüklenicinin sorumluluğunda olduğunun anlaşılamayacağı, idare bünyesinde çalışan personelin bütün yükümlüklerinin idarenin sorumluluğunda olması gerektiği, kaldı ki idarece şikâyete verilen cevap yazısında da kiralanacak araçları kullanacak olan personelden kaynaklı trafik cezalarının idarenin kendi sorumluluğunda olduğunun belirtildiği, dolayısıyla başvuru sahibinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Ayrıca başvuru sahibinin Teknik Şartname’nin 1’inci maddesi ile aynı Şartname’nin 6.8’inci maddesinin çeliştiği yönündeki iddiası değerlendirildiğinde; Teknik Şartname’nin 4’üncü maddesinde araçların toplam çalışma saatlerine yer verildiği, dolayısıyla yüklenici tarafından tesis edilecek araçların dokümanda belirtilen saatler çerçevesinde çalışacağı görüldüğünden başvuru sahibinin bahsi geçen iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.