Kamu İhale Hukukunda İhaleden Yasaklılık

1.      Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklama Ne Demektir?

Kamu İhalelerine katılmaktan yasaklama 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nda da yer almasına karşın hiçbir kanunda tanımı yapılmamıştır.

Kamu İhalelerine katılmaktan yasaklama; rekabet, saydamlık, eşitlik ve kamuoyu denetimine açıklık gibi ilkeler merkezli kamu alım sistemini bozmaya yönelik birtakım ihlallerde bulunan gerçek veya tüzel kişilerin geçici veya sürekli olarak ihalelere katılmaktan menedilmesidir.

2.      İhaleden Yasaklamanın Hukuki Niteliği Nedir?

İdareler tarfından uygulanan edilen yasaklama işlemi, organik açıdan idarelerce alınan, kişilerin hak ve hürriyetlerine kısıtlama getiren, hukuki alanda hüküm ve sonuçları olan irade açıklaması olması nedeniyle bir idari işlem niteliği taşımaktadır.

3.      İhaleden Yasaklamanın Amacı Nedir?

Kamu ihale sistemini bozucu fiil ve davranışlar karşılığında ihaleden yasaklama yaptırımı öngörülerek, kişilerin bu davranışlarda bulunmaktan caydırılması suretiyle kamu ihale sisteminin ve ekonomik kamu düzeninin korunması amaçlanır.

4.      İhaleden Yasaklamaya Uygulanacak Ceza Hukuku İlkeleri Nelerdir?

İdarî yaptırımlara, cezalandırma amaçlarının da bulunması nedeniyle temel ceza hukuku ilkelerinden; savunma hakkı, kanunilik, lehe kanunun geçmişe yürümesi, masumiyet karinesi ve şüpheden sanık yararlanır kuralı gibi ilkelerin de uygun olduğu ölçüde tatbik edilmesi gerekmektedir.

5.      4734 Sayılı Kanuna Göre Yasaklama Sebepleri Nelerdir?

4734 sayılı Kanun’un 58. ve 59. maddelerinde kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama sebeplerine yer verilmiştir. Yasak fiil ve davranışlar söz konusu maddelerde ve bu maddelerin atıfta bulunduğu Kanun’un 11, 17, 61 ve Ek 2. maddelerinde sayılmıştır.

Kanun’un 58. ve 59. maddesinin atıfta bulunduğu 17. maddesinde de yasak fiil ve davranışların hangileri olduğu belirtilmiştir. Maddede,

a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.

b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.

c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.

d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.

e) 11. maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak davranışlarında bulunanlar hakkında yasaklama hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir.

Kanun’un 17. maddesinin e fıkrasındaki atıfla, 11. maddede sayılan işlem veya eylemlerde bulunanlar hakkında da yasaklama kararı verileceği anlaşılmakta olup, ihalelere katılamayacak olanlar başlıklı 11. maddede, doğrudan veya dolaylı veya alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiç bir şekilde ihaleye katılamayacak olanlar;

“a) Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak idarelerce veya mahkeme kararıyla kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanlar.

b) İlgili mercilerce hileli iflas ettiğine karar verilenler.

c) İhaleyi yapan idarenin ihale yetkilisi kişileri ile bu yetkiye sahip kurullarda görevli kişiler.

d) İhaleyi yapan idarenin ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanlar.

e) (c) ve (d) bentlerinde belirtilen şahısların eşleri ve üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımları ile evlatlıkları ve evlat edinenleri.

f) (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilenlerin ortakları ile şirketleri (bu kişilerin yönetim kurullarında görevli bulunmadıkları veya sermayesinin % 10’undan fazlasına sahip olmadıkları anonim şirketler hariç). İhale konusu işin danışmanlık hizmetlerini yapan yükleniciler bu işin ihalesine katılamazlar. Aynı şekilde, ihale konusu işin yüklenicileri de o işin danışmanlık hizmeti ihalelerine katılamazlar. Bu yasaklar, bunların ortaklık ve yönetim ilişkisi olan şirketleri ile bu şirketlerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri için de geçerlidir. İhaleyi yapan idare bünyesinde bulunan veya idare ile ilgili her ne amaçla kurulmuş olursa olsun vakıf, dernek, birlik, sandık gibi kuruluşlar ile bu kuruluşların ortak oldukları şirketler bu idarelerin ihalelerine katılamazlar.” şeklinde sayılmıştır.

Bilgi ve belgeleri açıklama yasağı başlıklı 61. maddesinde, 4734 sayılı Kanun’un uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanların ihale süreci ile ilgili bütün işlemlere, isteklilerin iş ve işlemleri ile tekliflerin teknik ve malî yönlerine ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgelerle işin yaklaşık maliyetini ifşa edemeyecekleri, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamayacakları, aksine hareket edenler hakkında yasaklama müeyyidesinin uygulanacağı düzenlenmiştir.

Kanun’un çerçeve anlaşmalar başlıklı Ek 2. maddesinin 8. fıkrasında, münferit sözleşmeye davet edildiği halde ihale dokümanında belirtilen süre içerisinde sözleşme imzalamayan istekliyle yapılan çerçeve anlaşmanın feshedileceği ve istekli hakkında 58. madde hükümleri uygulanacağı düzenlenmiştir.

6.      4735 Sayılı Kanuna Göre Yasaklama Sebepleri Nelerdir?

4735 sayılı Kanun’un 25 ve 26. maddelerinde kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama sebeplerine yer verilmiştir. Yasak fiil ve davranışlar söz konusu maddelerde ve bu maddelerin atıfta bulunduğu Kanun’un 16, 21, 22, 27 ve 29. maddelerinde sayılmıştır.

Sözleşmenin uygulanması sırasındaki yasak fiil ve davranışları belirten 25. maddede ise; “Sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:

a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.

b) Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.

c) Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak.

d) Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek.

e) Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak veya 29 uncu madde hükümlerine aykırı hareket etmek.

f) Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek.

g) Sözleşmenin 16. madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması.” şeklindeki düzenlemeye yer verilmiştir.

Yüklenicilerin cezai sorumluluğu başlıklı 27. maddede, sözleşmenin uygulanması sırasında yasak fiil ve davranışlarda bulunanların bu fiil ve davranışlarının aynı zamanda Türk Ceza Kanunu’na göre suç teşkil etmesi ve haklarında kamu davası açılması, bu kamu davası sonucunda cezaya hükmolunması halinde mahkeme kararı ile 26. maddenin 2. fıkrasında sayılanlarla birlikte üç yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklanacağı düzenlenmiştir. Bu yasaklama kararının güvenlik tedbiri niteliğinde olduğundan daha önceki bölümlerde bahsetmiştik. Son olarak, bilgi ve belgeleri açıklama yasağı başlıklı 29. maddede, gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri ifşa edenler hakkında 28. maddede belirtilen müeyyide ile birlikte 26. madde uyarınca yasaklama kararı verileceği düzenlenmiştir.

7.      Mahkeme Kararıyla Yasaklamanın Hukuki Niteliği Nedir?

Kamu İhale Kanunu’nun 59. ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca mahkemelerce verilen yasaklama kararları yargısal (kazai) bir yaptırım olup, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun getirdiği yeni ceza anlayışı çerçevesinde güvenlik tedbiri niteliğindedir.

Güvenlik tedbiri, işlediği suçtan dolayı kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, suç işleyen kişi hakkında ya da suçun konusu ile veya suçun işlenmesinde kullanılan araçla ilgili olarak uygulanan, koruma veya iyileştirme amacına yönelik ceza hukuku yaptırımıdır.

8.      İhaleye Katılmaktan Yasaklama Kararı Nasıl Uygulanır?

Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verilir. Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu kararlar Kamu İhale Kurumu’nca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur.

9.      Yasaklama Kararının Kapsamı Nedir?

İhalelere katılmaktan yasaklanma kararı, bir ihale sürecine doküman alarak teklif sunma arzusunu ortaya koyan, ihaleye teklif sunan, ihaleyi kazanan ve sözleşme imzalayarak sözleşmeyi uygulama yükümlülüğü altına giren özel hukuk gerçek ve tüzel kişileri hakkında uygulanır.

10. Yasaklama Kararını Verebilecek İdari Makamlar Hangileridir?

yasaklama kararı vermeye yetkili makam, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı; belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’dır.

11. Yasaklama Kararı Yürürlüğe Girene Kadar Tedbir Uygulanabilir Mi?

4734 sayılı Kanun’un 58. maddesinde yer alan “…İhale sırasında veya sonrasında bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak sonraki ihalelere de iştirak ettirilmezler…” şeklindeki düzenleme ile yasaklama işleminin uygulanmasına sebep olacağı anlaşılan bir işlem veya eylemin tespiti halinde, yasaklama işlemi tesis edilene kadar yasak fiil veya davranışlarda bulunan isteklinin ihale sürecinde yer almaya devam edip etmeyeceği düzenlenmiştir.

12. Yasaklama Kararının Süresi Ne Kadar Olabilir?

Kanunlarda (4734 sayılı Kanunun 17. maddesi ile 4735 sayılı Kanunun 25. maddesi) sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışın özelliğine göre 1 yıldan az olmamak üzere 2 yıla kadar yasaklama kararı verileceği, üzerine ihale kaldığı halde mücbir sebep halleri (doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmi veya genel seferberlik ilanı ve gerektiğinde idarenin başvurusu üzerine Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek benzeri diğer haller) dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında 6 aydan az olmamak üzere 1 yıla kadar yasaklama kararı verileceği düzenlenmiştir.

13. Yasaklama Kararları Bir Sicilde Kayıt Altına Alınır Mı?

4734 sayılı Kanun’un 58. maddesinin dördüncü fıkrasında “…Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur…” düzenlemesine yer verilmiştir.

14. Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklama Kararına Karşı Başvuru Yolu Bulunmakta Mıdır?

İhaleden yasaklama kararlarına karşı şikayet ve itirazen şikayet yoluna başvurulması mümkün değildir. Ancak ihaleden yasaklama kararının iptali amacıyla idari yargıda dava açılması mümkündür.

15. Yasaklama Kararına Karşı Şikayet Başvurusu Yapılabilir Mi?

İhale sürecinde gerçekleşen fiil ve davranışlar nedeniyle verilen yasaklama kararlarına karşı şikâyet yoluna gidilebileceğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediğinden yasaklama kararlarına karşı şikayet yoluna başvurulamaz.

16. Yasaklama Kararıyla İlgili İtirazen Şikayet Başvurusu Yapılabilir Mi?

İhale sürecinde gerçekleşen fiil ve davranışlar nedeniyle verilen yasaklama kararlarına karşı itirazen itirazen şikâyet yoluna gidilebileceğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediğinden yasaklama kararlarına karşı itirazen şikayet yoluna başvurulamaz.

17. Yasaklama Kararına Karşı İptal Davası Açılabilir Mi?

İdari işlemin tüm özelliklerini bünyesinde barındıran yasaklama kararına karşı idari yargıda iptal davası açılması mümkündür.

18. Yasaklama Kararına Karşı İptal Davası Hangi Sürede Açılmalıdır?

İhalelere katılmaktan yasaklama işlemi hakkında açılacak davaların, ivedi yargılama usulüne tabi idari işlemler arasında sayılmadığı, dolayısıyla dava açma süresi bakımından Kanun’un 20/A maddesinde öngörülen 30 günlük sürenin uygulanmayacağı açıktır. Yani ihaleden yasaklama kararlarına karşı açılacak iptal davaları 2577 sayılı Kanun’da genel dava açma süresi olarak belirtilen 60 günlük dava açma süresine tabidir.

19. Yasaklama Kararına Karşı Hangi Yargı Yolunda Dava Açılmalıdır?

İhaleden yasaklama kararı bir idari işlem olduğundan idari işlemin iptaline yönelik davada idari yargı yolu görevlidir.

20. Yasaklama Kararına Karşı Hangi Mahkemeye Davaya Açılmalıdır?

Kamu İhalelerinden yasaklama kararına karşı 60 günlük dava süresi içerisinde idare mahkemesine hitaben hazırlanacak bir dilekçe ile dava açılmalıdır.

21. Yasaklama Kararına Karşı Açılan Dava Sonucunda Verilen Mahkeme Kararına Karşı Hangi Yargı Yollarına Başvurulabilir?

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 6545 sayılı Kanun’un 19. maddesiyle değiştirilen “İstinaf” başlıklı 45. maddesinin birinci fıkrasında, idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabileceği; altıncı fıkrasında, bölge idare mahkemelerinin 46. maddeye göre temyize açık olmayan kararlarının kesin olduğu düzenlemesine; Kanun’un 6545 sayılı Kanun’un 20. maddesiyle değiştirilen “Temyiz” başlıklı 46. maddesinde, “Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştay’da, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir.

22. Yasaklama Kararının İptali Neticesinde Maddi Tazminat Talep Edilebilir Mi?

Hakkında ihaleden haksız olarak yasaklama kararı verilenler maddi tazminat talep edebilmektedirler. İhaleden yasaklananlar tarafından, bu işlemin iptali akabinde açılan maddi tazminat istemli davalarda, genel olarak mahrum kalınan kâr talep edilmektedir. İhaleye katılamama nedeniyle mahrum kalınan kârın bilirkişi vasıtasıyla yargı organlarınca hesaplatılarak ödenmesi istenmektedir.

23. Yasaklama Kararının İptali Sonucunda Manevi Tazminat Talep Edilebilir Mi?

Hakkında ihaleden haksız olarak yasaklama kararı verilenler manevi tazminat talep edebilmektedirler. Yasaklama kararına muhatap olan gerçek ve tüzel kişiler manevi tazminat talebinde bulunabilmektedirler.

24. Sözleşme İmzalama Aşamasında İhale Üzerinde Kalan İsteklinin Yasaklı Olup  Olmadığı Teyit Edilir Mi?

4734 sayılı Kanunun 42. Maddesine göre sözleşmenin imzalanacağı tarihte, sözleşme imzalanmadan önce ihale sonuç bilgileri Kuruma gönderilmek suretiyle ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir.

25. Kamu İhale Kurumu Kararının İdari Yargı Tarafından İptal Edilmesi Üzerine Yüklenici Ve En Avantajlı Teklif Sahibinin Farklı Kişiler Olması Durumunda En Avantajlı Teklif Sahibinin Sözleşme İmzalanmayacağını Yazılı Olarak Bildirmesi Durumunda İlk Yükleniciyle Tekrar Sözleşme İmzalanırken Yeniden Yasaklılık İncelemesi Yapılır Mı?

KİGT madde 25.4’e göre Kamu İhale Kurulu kararlarına ilişkin idari yargı mercilerince verilen yürütmenin durdurulması veya iptal kararlarının yerine getirilmesi sonucunda idare tarafından belirlenen ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin yükleniciden farklı olması halinde; İhale Uygulama Yönetmeliklerinde yer alan sözleşmenin imzalanması ile ilgili hükümlere göre ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli idarece sözleşmeye davet edilir. Bu isteklinin sözleşme yapılmasına ilişkin üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirerek idareye yazılı olarak başvurması durumunda, mevcut sözleşme feshedilerek tasfiye sürecinin tamamlanmasını müteakip bu istekli ile sözleşme imzalanır. Söz konusu istekli tarafından sözleşmenin imzalanmayacağı yönünde cevap verilmesi, süresi içinde sözleşme imzalamaya gelinmemesi veya İhale Uygulama Yönetmeliklerinde yer alan sözleşmenin imzalanması ile ilgili hükümlere uygun olarak belgelerin sunulmaması hallerinde, mevcut yüklenicinin teklifinin ihale dokümanına göre geçerliğini koruması ve ihalelere katılmaktan yasaklı olmaması şartıyla imzalanmış sözleşme idarece feshedilmeksizin uygulanmaya devam edilebilir. Bu hususa ilişkin belgeler ihale işlem dosyasında muhafaza edilir.

26. İhalelere Katılmaktan Yasaklama Kararına Karşı Açılan Davada Yürütmenin Durdurulması Veya İptal Kararı Verilmesi Durumunda Kurumun Yasaklılık Listesinden Çıkmak İçin Nasıl Başvuru Yapılmalıdır?

KİGT madde 28.1.1.3’e göre ihalelere katılmaktan yasaklama kararına karşı açılan davada yürütmenin durdurulması veya iptal kararı verilmesi durumunda kararın aslı veya onaylı örneğinin Kurumumuza sunulması halinde ilgili gerçek veya tüzel kişiler yasaklılar listesinden çıkarılacaktır.

27. Mahkeme Kararı Uyarınca Veya İdari Bir İşlemle İhalelere Katılmaktan Yasaklama Kararlarının Kaldırılması, Değiştirilmesi Veya Düzeltilmesi Hallerinde Yasaklılık Kararı Nasıl Geriye Alınmalıdır?

KİGT madde 28.1.1.3’e göre mahkeme kararı uyarınca veya idari bir işlemle ihalelere katılmaktan yasaklama kararlarının kaldırılması, değiştirilmesi veya düzeltilmesi hallerinde kararın yasaklama kararını veren idarelerce Resmî Gazetede yayımlatılması gerekmektedir.

28. Yasaklı Firmanın Ürününün Yetkili Bayi Ya Da Başka Bir Satıcı Tarafından Teklif Edilmesi Mümkün Müdür?

4734 sayılı Kanunun “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 11 inci maddesi ile “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58 inci maddesinde ihaleye katılıma ve ihaleden yasaklamaya ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Anılan maddelerde, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olmayan isteklinin, yetkili satıcı ya da üretici firmanın kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı bulunması halinde, üretici firma garantisinde olan bazı belgeleri ve satışa dair yetki verilen mal veya malları teklif etmesini yasaklayan bir hüküm bulunmamaktadır.

29. Öncesinde Hakkında Yasaklılık Kararı Bulunmayan Ancak İhale Süreci İçerisinde Hakkında Yasaklılık Kararı Verilmiş Olan İsteklinin Geçici Teminatı İrat Kaydedilebilir Mi?

KİGT madde 28.1.8.2’e göre ,hale veya son başvuru tarihi itibarıyla haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı bulunmayan aday veya istekliler hakkında, ihale süreci içerisinde herhangi bir idare tarafından yasaklama kararı verilmesi  durumunda yasaklama kararının Resmi Gazete’de yayım tarihinden  önce teklif vermiş olan istekliler açısından yukarıdaki hükümlerin uygulanmasına imkan bulunmamaktadır. Bu durumda olan aday veya isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatları iade edilecektir.

30. İhale Üzerinde Bırakılan İstekli Ve Ekonomik Açıdan En Avantajlı İkinci Teklif Sahibinin Her İkisinin De İhaleden Yasaklı Olması Durumunda İdare Nasıl Bir Yol İzler?

4734 sayılı Kanunun 5812 sayılı Kanunla değişik 40 ıncı maddesinin son fıkrası gereğince ihale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin her ikisinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilecektir.

31. Haklarında İhalelere Katılmaktan Yasaklama Kararı Verilen Şirket Ortak Veya Ortaklarının Ortağı Olduğu Şahıs Şirketleri Ve Sermayesinin Yarısından Fazlasına Sahip Olduğu Sermaye Şirketleri Kamu İhalelerine Katılabilir Mi?

KİGT madde 28.1.9.1 uyarınca 4734 sayılı Kanunun 17 nci maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunması sebebiyle aynı Kanunun 58 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları gereğince haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilen şirket ortak veya ortaklarının;

1) Ortağı olduğu şahıs şirketleri,

2) Sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri,

Ortak hakkında verilmiş olan yasaklılık kararı devam ettiği süre içinde 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesi uyarınca anılan Kanun kapsamındaki idarelerin ihalelerine katılamayacaktır.

32. Ortakları Hakkında Yasaklama Kararı Bulunan Şahıs Şirketlerinin İhalelere Katılması Halinde Ne Olur?

Ortakları hakkında yasaklama kararı bulunan şahıs şirketlerinin ihalelere katılması halinde, yasaklı ortağın hisse oranına bakılmaksızın 4734 sayılı Kanunun 11 inci ve 17 nci maddeleri gereğince işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

33. Ortakları Hakkında Yasaklama Kararı Bulunan Şahıs Şirketlerinin İhalelere Katılması Halinde Ne Olur?

Sermaye şirketlerinde, hakkında yasaklama kararı bulunan ortağın sermaye şirketinin yarıdan fazla hissesine sahip olması veya haklarında yasaklama kararı bulunan sermaye şirketi ortaklarının hisseleri toplamının şirketin sermayesinin yarısından fazlasını teşkil etmesi halinde, ihaleye katılan sermaye şirketi hakkında 4734 sayılı Kanunun 11 inci ve 17 nci maddeleri uyarınca işlemde bulunulacaktır.

34. Kurum Tarafından 4734 Sayılı Kanunun 40 Incı Maddesinin Son Fıkrası Hükmü Gereği Üzerinde İhale Bırakılan Gerçek Veya Tüzel Kişinin İhalelere Katılmaktan Geçici Veya Sürekli Olarak Yasaklılığının Bulunup Bulunmadığının Teyidi Nası Yapılır?

Kurum tarafından 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin son fıkrası hükmü gereği üzerinde ihale bırakılan gerçek veya tüzel kişinin ihalelere katılmaktan geçici veya sürekli olarak yasaklılığının bulunup bulunmadığının teyidinin yapılabilmesi için, haklarında kamu davası açılanlar ile mahkemece haklarında kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilenlerin Cumhuriyet Savcılıklarınca Kuruma ivedilikle bildirilmesi ve ayrıca kamu davasına ilişkin iddianame ile mahkeme kararının bir örneğinin de gönderilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Cumhuriyet Savcılıklarınca ekinde iddianamenin bir örneğinin gönderildiği yazıda, iddianamenin mahkemece kabul edildiğinin belirtilmesi, mahkeme kararlarının bir örneğinin gönderildiği durumlarda ise söz konusu kararın kesinleşme şerhini taşıması gerekmektedir.

35. İhale Üzerinde Kalan İsteklilerin İhalelere Katılmaktan Yasaklı Olup Olmadığı Nasıl Kontrol Edilir?

 İhale üzerinde kalan isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının İhale Kontrol Sisteminden teyit ettirilmesi esasları çerçevesinde, haklarında kamu davası açılması nedeniyle ihalelere katılamayacak olanlar için de teyit işlemi gerçekleştirilecektir. Bütün aday veya isteklilerin ve bu kapsamda tüzel kişi aday veya isteklilerin % 50’den fazla hissesine sahip ortakları ile başvuru veya teklifi imzalayan yetkililerinin de 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesine göre İhale Kontrol Sisteminden kontrol edilmesi gerekmektedir.

36. İhaleden Yasaklılığa Dair Teyit Belgesi Alınmaması Halinde İhale Sürecinin Tamamlanması Mümkün Müdür?

4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrasında, ihale kararlarının ihale yetkilisince onaylanmadan önce idarelerin, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını Kurumdan teyit ederek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorunda oldukları belirtilmiştir. Buna göre teyit belgesi alınmaması halinde ihale sürecinin tamamlanması mümkün olmayacaktır.

37. İhale Tarihi İtibariyle İhaleye Katılan Tüm İsteklilerin İhalelere Katılmaktan Yasaklı Olup Olmadığının Sorgulanması Ve Teyit Edilmesi Zorunlu Mudur?

4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde, sadece ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin, 42 nci maddesinde de sadece ihale üzerinde kalan isteklinin yasaklı olup olmadığının Kurumdan teyit ettirilmesinden söz edilmiş ise de, 11 inci maddede ihalelere katılmaktan yasaklanmış olanların hiçbir şekilde ihalelere katılmamalarının sağlanmasının amaçlandığı dikkate alındığında, ihale tarihi itibariyle ihaleye katılan tüm isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının sorgulanması ve teyit edilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.

38. Sözleşmenin İmzalanacağı Tarihte Hangi İstekli Ya Da İsteklilerin İhalelere Katılmaktan Yasaklı Olup Olmadığı Sorgulanmaktadır?

Başvuru veya ihale tarihi itibariyle tüm aday ve istekliler için, ihale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce ihale üzerinde kalan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi için, sözleşmenin imzalanacağı tarihte ise sadece ihale üzerinde kalan istekli için ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir.

39. Yasaklılık Teyidi Kimleri Kapsayacak Şekilde Yapılmaktadır?

Yasaklılık teyidi yapılırken aday ve istekliler ile bunların şahıs şirketi olmaları halinde tüm ortakları, sermaye şirketi olmaları halinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip ortakları ve hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortakları ile başvuru veya teklifi ya da sözleşmeyi imzalayan, başka bir ifade ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir.

40. Yasaklılık teyit işlemi sonucunda başvuru veya ihale tarihi itibariyle haklarında ihalelere katılmaktan yasaklı kararı bulunan aday ve istekliler hakkında ne gibi bir işlem tesis edilir?

Başvuru veya ihale tarihi itibariyle haklarında ihalelere katılmaktan yasaklı kararı bulunan aday ve istekliler 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesi gereğince ihale dışı bırakılacak, geçici teminatı gelir kaydedilecek ve anılan Kanunun 17 nci maddesinin atıfta bulunduğu 58 inci madde uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı tesis edilecektir.

41. Yasaklılık Teyit İşlemi Sonucunda Yasaklama Kararının Başvuru Veya İhale Tarihinden Sonra Tesis Edildiğinin Tespiti Halinde İlgililer Hakkında  Ne Gibi Bir İşlem Tesis Edilir?

Yasaklılık teyit işlemi sonucunda Yasaklama kararının başvuru veya ihale tarihinden sonra tesis edildiğinin tespiti halinde ilgililer hakkında KİGT madde 28.1.8.2 maddesi gereğince işlemde bulunulacaktır.

42. Sözleşmeye Davet Aşamasında Yapılacak Yasaklılık Teyidi Sonucunda, İhale Üzerinde Bırakılan İsteklinin Yasaklı Olması Durumunda Ne Gibi Bir İşlem Tesis Edilir?

4734 sayılı Kanunun 42 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca yapılacak yasaklılık teyidi sonucunda, ihale üzerinde bırakılan isteklinin yasaklı olması durumunda ihale kararının iptal edilmesine de karar verilecektir.

43. Aday Ve İsteklilerin Şahıs Şirketi Olmaları Halinde Ortaklarından Herhangi Birinin, Sermaye Şirketi Olmaları Halinde Sermayelerinin Yarısından Fazlasına Sahip Ortakları Veya Hisseleri Toplamı Şirket Sermayesinin Yarısından Fazlasını Teşkil Eden Ortaklarının Veya İhaleye Katılan Vekil Ve Temsilcilerinin Başvuru Veya İhale Tarihi İtibariyle Yasaklı Olduğunun Tespit Edilmesi Halinde Ne Gibi Bir İşlem Tesis Edilir?

Aday ve isteklilerin şahıs şirketi olmaları halinde ortaklarından herhangi birinin, sermaye şirketi olmaları halinde sermayelerinin yarısından fazlasına sahip ortakları veya hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortaklarının veya ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin başvuru veya ihale tarihi itibariyle yasaklı olduğunun tespit edilmesi halinde, KİGT’te belirtilen müeyyideler dışında ayrıca 4734 sayılı Kanunun 58 inci madde uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı tesis edilecektir.

44. Hakkında Kamu Davası Açılan Aday Veya İstekli Durumunda Olanların, 4734 Sayılı Kanunun 59 Uncu Maddesinde Belirtilen Yasağa Rağmen İhaleye Katılmış Olduklarının Tespiti Halinde Ne Gibi Bir İşlem Tesis Edilir?

Hakkında kamu davası açılanlar 1/11/2012 tarihli ve 6359 sayılı Kamu İhale Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun gereğince 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamından çıkarıldığından, yapılan teyit sonucunda hakkında kamu davası açılan aday veya istekli durumunda olanların, anılan Kanunun 59 uncu maddesinde belirtilen yasağa rağmen ihaleye katılmış olduklarının tespiti halinde değerlendirme dışı bırakılması, ancak geçici teminatlarının gelir kaydedilmemesi ve idarece haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmemesi gerekmektedir.

45. 4734 Sayılı Kanunun 3 Üncü Maddesi Uyarınca İstisna Kapsamında Yapılan Alımlarda Da İhaleye Katılan İsteklilerin Yasaklılık Durumları Sorgulanmakta Mıdır?

4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca istisna kapsamında yapılan alımlarda da aynı şekilde ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı Kurumdan teyit ettirilecektir.

46. Doğrudan Temin Yoluyla Alım Yapılması Halinde Alım Yapılacak Kişi Ya Da Firmanın İhalelere Katılmaktan Yasaklı Olup Olmadığı Teyit Ettirimekte Midir?

4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesi uyarınca doğrudan temin yoluyla alım yapılması halinde alım yapılacak kişi ya da firmanın ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı teyit ettirilmeyecektir. Ancak, anılan Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen parasal limit dahilinde yapılan alımlarda, alım yapılacak gerçek veya tüzel kişinin Kurumun internet sayfasındaki yasaklılar listesinde bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi ve yasaklı olduğunun belirlenmesi durumunda, söz konusu kişiden alım yapılmaması gerekmektedir.

47. Kamu İhale Kurumu İhaleden Yasaklılık Sicilini Nasıl Oluşturmakta Ve Nasıl Takip Etmektedir?

Kurum sözü edilen hükümler çerçevesinde Resmî Gazete’de yayımlanan ihalelere katılmaktan yasaklama kararlarını günlük olarak takip etmekte ve kararlarda yer alan bilgilere göre sicil tutma görevini yerine getirmektedir. Kurumun görevini daha etkin, hızlı ve sağlıklı bir şekilde yerine getirebilmesi, ihale yapan idarelerin ise ihaleyi zamanında ve usulüne uygun bir şekilde tamamlayabilmeleri amacıyla Kurum tarafından tutulan ve Kurumun internet sayfasında ilan edilen yasaklılar listesinin ve yasaklamalarla ilgili açıklamaların takip edilmesi gerekmektedir.

48. İhale Üzerinde Kalan İsteklinin Ya Da Diğer Gerçek Veya Tüzel Kişilerin Kendileri Hakkında Yasaklı Olup Olmadıklarına İlişkin Talepleri Üzerine Verilen Cevaplar Teyit Belgesi Niteliği Taşır Mı?

4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrası gereği teyit belgesi sadece ihaleyi yapan idareler tarafından talep edilebilecektir. İhale üzerinde kalan isteklinin ya da diğer gerçek veya tüzel kişilerin kendileri hakkında yasaklı olup olmadıklarına ilişkin talepleri üzerine verilen cevaplar, teyit belgesi niteliği taşımaz.

49. Kurumun, 4734 Sayılı Kanunun 40 Incı Maddesine Göre İdarelerin Yasaklamalarla İlgili Teyit Taleplerine Verdiği Cevapların İçeriği Hangi Tür Kararlardan Oluşur?

Kurumun, 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesine göre idarelerin yasaklamalarla ilgili teyit taleplerine verdiği cevaplar, idarelerce verilen ve Resmî Gazete’de yayımlanan yasaklama kararları ile yargı mercilerince Kuruma bildirilen ihalelere katılmaktan yasaklama kararlarının ve Cumhuriyet Savcılıklarınca haklarında kamu davası açılanlara ilişkin gönderilen bilgilerin kapsam ve içeriği ile sınırlıdır.

50. Teyit Taleplerinde Hangi Sürenin Göz Önünde Bulundurulması Gereklidir?

4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin altıncı fıkrasında ihale yetkilisinin karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylayacağı veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal edeceği hükme bağlanmıştır. Teyit taleplerinde bu sürenin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

İhale Hukuku Hakkında Diğer Makalelerimize Ulaşmak İçin Tıklayınız.