3- Fiyat farkı ve süre uzatımı

…/… İnşaat’ın yükleniminde bulunan “… İli … İlçeleri … Binası Yapım İşi”ne ilişkin olarak;

A) Mevzuatında öngörülmemesine rağmen yükleniciye fiyat farkı ödenmesi sonucu kamu zararına sebebiyet verilmesi ile ilgili olarak,

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Fiyat farkı verilebilmesi” başlıklı 8’inci maddesinin ikinci fıkrasında; “Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.” denilmiştir.

31.08.2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2013/5217 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki “4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar”ın;

“Uygulama Esasları” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında;

“Bu Esaslara tabi yapım işi ihalelerinde fiyat farkı uygulanabilmesi için, söz konusu işlerin ihalelerine ilişkin idari şartname ve sözleşmelerde, bu Esaslara göre fiyat farkı hesaplanacağının belirtilmiş olması gerekir. Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.”

“Fiyat farkı hesaplanması öngörülmeyen işler” başlıklı 9’uncu maddesinin ilk fıkrasında ise;

“İdari şartname ve sözleşmesinde fiyat farkı verilmesi öngörülmeyen işlerde, 4735 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebepler ya da idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, uzatılan süre içinde ve bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak yapılan iş kalemleri ya da iş grupları için, bu madde hükmüne işin idari şartname ve sözleşmesinde yer verilmiş olması şartıyla bu Esaslara göre fiyat farkı hesaplanır.”

Hükümlerine yer verilmiş bulunmaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, işin idari şartnamesinde ve sözleşmesinde fiyat farkı ödenmesinin öngörülmediği işlerde, idare tarafından yüklenici firmaya süre uzatımı verilen hallerde, uzatılan süre içinde yapılan iş kalemlerine/gruplarına fiyat farkı ödenebilmesi, bu hükmün işin idari şartnamesinde ve sözleşmesinde yer verilmiş olması şartına bağlanmıştır. Dolayısıyla, bu madde hükmünün işin idari şartname ve sözleşmesinde yer almadığı hallerde yükleniciye fiyat farkı ödenmesi mümkün değildir.

Bu kapsamda, ihale konusu yapım işine ilişkin Sözleşmenin, “Fiyat Farkı Ödenmesi ve Hesaplanması Şartları” başlıklı …’üncü maddesinin … numaralı bendinde, “Fiyat Farkı Hesaplanmayacaktır.” ve … numaralı bendinde, “Sözleşmede yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.” hükümlerine yer verilmiş olup anılan işe ilişkin İdari Şartnamenin “Sözleşmenin uygulanmasına ilişkin hususlar” başlıklı …’inci maddesinin “… Fiyat Farkı” başlıklı bendinin … numaralı alt bendinde; “Fiyat farkı hesaplanmayacaktır.” denilmiştir. Görüleceği üzere, gerek Yüklenici ve İdare arasında imzalanan Sözleşmede, gerekse de işin İdari Şartnamesinde; Yapım İşlerine İlişkin Fiyat Farkı Usul ve Esaslarının 9’uncu maddesinin birinci fıkrası hükmüne yer verilmemiş olması münasebetiyle Yüklenici Firmaya uzatılan süre içinde yapılan imalat kalemleri için fiyat farkı ödenmesi nedeniyle kamu zararına sebebiyet verildiği anlaşılmıştır.

Bu itibarla, gerek yüklenici firma ve idare arasında imzalanan sözleşme hükümlerinde ve gerekse de işin idari şartnamesinde; Yapım İşlerine İlişkin Fiyat Farkı Usul ve Esaslarının 9’uncu maddesinin birinci fıkrası hükmüne yer verilmemiş olması münasebetiyle mevzuata aykırı olarak yüklenici firmaya fiyat farkı ödenmesinden kaynaklanan …TL kamu zararının;

Harcama Yetkilisi (… D. Bşk.) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (… Şb. Md.) … ile Diğer Sorumlular (Genel Sekreter) …, (Genel Sekreter Yrd.) …, (… Teknisyeni) …, (… Müh.) … ve (… Müh.) …’na, müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oybirliğiyle karar verildi.

B) Mevzuat hükümlerine aykırı bir şekilde iş artışına gidilmesi ve bu artış sebebiyle Yükleniciye süre uzatımı verilmesi sonucu kamu zararına sebebiyet verilmesi ile ilgili olarak,

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 24’üncü maddesinde;

“Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş;

a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,

b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,

Şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10’una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 ‘sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.

…” hükmüne yer verilmiştir.

Söz konusu madde hükmü incelendiğinde; İdarelerce iş artışı yapılabilmesinin şartlarından birincisi, artışa konu işin sözleşmeye esas proje kapsamında kalması ve ikincisi ise idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması hali olarak belirlenmiştir.

Sorumlular tarafından gönderilen savunmalar ile eklerinde yer alan belgelerin incelenmesinde, İdarenin bahse konu işte, ön projeye birebir uyduğu, ancak projede yer almamakla birlikte tesisin kullanımı için yapılması zorunlu olan ve İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılması mümkün olmayan imalat kalemleri için … tarih ve … sayılı makam oluru ile bir mukayeseli keşif cetveli hazırlandığı ve bu cetvelde ön projede yer almayan ancak yapılması zorunlu olan imalat kalemleri için iş artışına gidildiği,

Bu kapsamda, proje kapsamında itfaiye araçları için kapalı garaj bulunduğu ve projede garaj zemini normal beton olarak öngörülmekle birlikte kontrol heyeti tarafından tonajlı itfaiye araçlarının bu zemin üzerinde hareket edecek ve parkedilecek olması sebebiyle normal beton imalat kaleminin değiştirilerek onun yerine çelik tel donatılı beton yapılmasına karar verildiği ve değiştirilen bu imalat kalemi sayesinde tonajlı araçlar için daha mukavemetli bir zemin oluşturulduğu ve projede yer almayan mutfak dolabının da idari binada 24 saat çalışacak itfaiye personelinin yemek ihtiyacı göz önünde bulundurulduğunda yapılmasının zorunlu hale geldiği, yine projede bahçe duvarı imalatına yer verilmemekle birlikte bu imalatın yapılmamasının tesiste güvenlik zafiyetine yol açabileceği endişesiyle bu iş kaleminin de sonradan dahil edildiği tespit edilmiştir.

Dolayısıyla yukarıda yer verilen tüm imalat kalemlerinin işin projesinde yer almamakla birlikte yapılmasının zorunlu olduğu ve aynı zamanda İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmadığı anlaşıldığından, yapılan iş artışı ve bu artışa bağlı olarak İdarece verilen süre uzatımı nedeniyle herhangi bir kamu zararına sebebiyet verilmediği anlaşıldığından, uyuşmazlık konusu edilen … TL hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, oybirliğiyle karar verildi.